Waarom blijf je soms vastzitten in gedragspatronen die je allang niet meer helpen? De oorsprong daarvan ligt vaak niet in het hier en nu, maar in je vroegste jeugd. In deze blog, geïnspireerd door het werk van Gabor Maté, ontdek je hoe hechting en authenticiteit met elkaar botsen, en hoe die oude patronen nog altijd invloed hebben op je leven.
De invloed van Gabor Maté
De Canadese arts en auteur Gabor Maté is wereldwijd bekend om zijn inzichten over hechting, trauma en de verbinding tussen lichaam en geest. Zijn werk laat zien hoe de omgeving waarin we opgroeien onze emotionele ontwikkeling diepgaand beïnvloedt, vaak zonder dat we het ons écht realiseren.
Net als bij alle andere zoogdieren is een baby volledig afhankelijk van zijn ouders. Het brein is bij de geboorte slechts voor 30% ontwikkeld; de overige 70% vormt zich in relatie tot de omgeving. Die eerste jaren, waarin hechting ontstaat, zijn dus bepalend voor hoe we leren omgaan met verbinding, veiligheid en stress.
Veilige hechting: de basis voor groei
Een veilige hechting ontstaat wanneer een baby mag ervaren: ik ben veilig, ik mag er zijn en er wordt voor mij gezorgd.
Als ouders emotioneel beschikbaar zijn, door liefde, aandacht en nabijheid, ontwikkelt het kind een gezonde basis. Vanuit die veiligheid groeit het vertrouwen om zichzelf te zijn én zich te verbinden met anderen.
Onveiligheid in de hechting
Hechting kan ook onveilig verlopen. Soms ontstaat dit direct na de geboorte, bijvoorbeeld wanneer een baby door complicaties van de moeder wordt gescheiden en in een couveuse belandt. Zo’n scheiding vormt al een vroeg alarmsignaal voor het hechtingsproces.
Onveiligheid kan ontstaan door ingrijpende gebeurtenissen zoals misbruik, fysiek geweld of verwaarlozing. Deze Trauma’s met een hoofdletter T hebben vaak langdurige gevolgen voor de psychische en emotionele gezondheid.
Toch verloopt onveilige hechting vaak veel subtieler. Bij de zogenaamde trauma’s met een kleine t gaat het om situaties waarin de ouder emotioneel niet beschikbaar is, bijvoorbeeld door depressieve gevoelens of stress. De baby zoekt contact, maar krijgt geen reactie. Ook een baby die structureel wordt genegeerd of ‘leren huilen’ als opvoedadvies meekrijgt, ervaart onveiligheid. Een baby huilt nooit om aandacht te trekken, maar omdat er een behoefte is die niet wordt vervuld.
Wanneer een baby onveiligheid ervaart, heeft het weinig mogelijkheden om te reageren. Het kan niet vechten of vluchten, maar wél naar binnen keren: het lichaam en zenuwstelsel schakelen over op een freeze reactie.
Zo’n reactie is niet meteen schadelijk, maar kan dat wél worden als de onveiligheid structureel aanwezig is. In dat geval ontwikkelt het kind overlevingsmechanismen die later, in het volwassen leven, als belemmerende patronen kunnen terugkomen.
Hechting of authenticiteit: een onbewuste keuze
Wanneer een kind zich onveilig voelt, moet het kiezen: hechten (de relatie behouden) of authentiek zijn (zichzelf blijven).
En het kiest instinctief voor hechting. Want zonder verbinding overleef je niet. Dat betekent dat het kind zich gaat aanpassen aan wat nodig is om liefde of goedkeuring te krijgen. Deze aanpassingen, zoals please gedrag, perfectionisme of bewijsdrang, helpen in de kindertijd, maar worden later belemmerende patronen. Wat ooit diende om te overleven, staat in het volwassen leven vaak groei in de weg.
Van overleven naar écht leven
Als volwassene merk je die oude patronen misschien in hoe je reageert op spanning, kritiek of relaties. Je denkt: ‘Zo ben ik nu eenmaal’. Maar dat is niet wie je écht bent, het is wie je moest worden om vroeger veiligheid te ervaren.
Bewustwording hiervan is de eerste stap naar verandering. Door te begrijpen waar je gedrag vandaan komt, kun je opnieuw kiezen: niet langer voor aanpassing, maar voor authenticiteit.
Hoe je oude patronen kunt doorbreken
Het herkennen en doorbreken van patronen vraagt om mildheid, inzicht en begeleiding. In coaching onderzoeken we samen:
- welke patronen jij hebt ontwikkeld,
- hoe ze zich uiten in je denken, voelen en handelen,
- en hoe je stap voor stap kunt terugkeren naar wie je werkelijk bent.
Het doel is niet om het verleden te veranderen, maar om te begrijpen hoe het je gevormd heeft, zodat je vrijer kunt leven in het hier en nu.
Tot slot
Hechting en authenticiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door te begrijpen hoe je patronen zijn ontstaan, kun je ruimte creëren voor verandering en innerlijke vrijheid.
Herken je jezelf in dit verhaal? Ik ga graag met je aan de slag om te ontdekken welke patronen jou nog vasthouden, en hoe je weer in contact kunt komen met je authentieke zelf.
Roland Gijsel
Plan een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek met Roland.
